O PAWLE VI I SOBORZE
DZIEŁO RĄK PIĘCIU PAPIEŻY
1. BIOGRAFIA
1897- 1978 - SYN URZĘDNIKA - W odróżnieniu od Jana XXIII Montini, późniejszy Paweł VI, żył w dostatku. Ojciec był urzędnikiem w Brescii i redaktorem własnej Gazety.
1922- 1954 - URZĘDNIK W WATYKANIE - Od razu po święceniach Paweł otrzymał urząd w Watykanie i piął się po drabinie kariery bez wielkich przygód i dramatów życiowych.
1954- 1963 - BISKUP W MEDIOLANIE - Jako arcybiskup wielkiej archidiecezji, poszedł śladami Karola Boromeusza, bo włączył się czynnie w prace przygotowawcze dokumentów soborowych, o jakie prosił Jan XXIII.
1963- 1978 - PAPIEŻ - Po śmierci Jana XXIII zadeklarował, że Sobór Watykański będzie trwał, przeżył wiele radości w trakcie soboru, zainicjował liczne podróże zagraniczne. Wyprowadził Kościół na arenę światową, ale też zetknął się z wielkim kryzysem światowym, kryzysem duchowości, czasem buntu i pop kultury rujnującej wiele dobrych zamiarów. Masowe odejścia kapłanów i sióstr z drogi powołania spowodowały, że wedle relacji świadków, stał się męczennikiem soboru. Dręczyła go bezsenność i trud podejmowania decyzji. Wiele z nich miało charakter proroczy. Z każdym rokiem nabiera powagi, w świetle osiągnięć medycyny, jego encyklika "Humanae vitae". Jego bezspornym osiągnięciem jest zdjęcie wzajemnych ekskomunik z katolików i prawosławnych.
2. CZTERY TEMATY SOBOROWE
DOKTRYNA - Doktryna kościoła pozostała niezmienna, ale najlepsi teologowie pracowali nad tym, by dokonała się nowa refeksja nad dziełami ojców kościoła tzw. "RESOURCEMENT".
ODNOWA - ODNOWA MIAłA NASTĄPIĆ GŁÓWNIE W DZIEDZINIE LITURGII I MIAŁA DOTYCZYĆ SFERY JĘZYKÓW NARODOWYCH I WPROWADZENIA ICH DO LITURGII TAK, BY KAŻDY JEJ UCZESTNIK WIEDZIAŁ DOKŁADNIE, CO SIĘ W TRAKCIE LITURGII DOKONUJE. To właśnie w dziedzinie liturgii, dokonała się postulowana jeszcze w 17-18 wieku przez jezuitów tzw. "inkulturacja".
EKUMENIZM - Sobór Watykański II nazywany bywa często soborem ekumenicznym, bowiem zaproszono na niego licznych obserwatorów z kościołów i wspólnot protestanckich z anglikanami na czele, ale również była na soborze delegacja kościołów prawosławnych, ku zadziwieniu wszystkich, swoją delegację, nie bez motywów politycznych, wystosowali prawosławni Rosjanie, czyli ówczesny ZSRR. Do dialogu, z czasem włączono wyznawców religii monoteistycznych, zwłaszcza Żydów i muzułmanów.
DIALOG Z POGANAMI - Ostatnia inspiracja soborowa to był początek dialogu z niewierzącymi lub wierzącymi w bezosobowego boga lub bożków. Dialog trwa, zwłaszcza w kościołach azjatyckich, które próbują doszukiwać się zdrowych elementów kultur i tradycji swoich pogańskich przodków. Tradycje te często formowały się na przestrzeni wieków i stuleci i determinują wiele postaw, bez których nie sposób zrozumieć kościół misyjny.
3. CZTERY OKRĘGI - CZTERY ENCYKLIKI
Sobór wystosował cztery dokumenty do wyznawców różnych poziomów poznania Boga. Wedle Soboru, pełne poznanie Boga, gwarantuje wiara katolicka i jest to pierwszy krąg wyznawców Boga. Do nich stosuje się Lumen Gentium. Unitate Redintegratio to dokument wystosowany do wszystkich chrześcijan. Nostra aetate odnosi się do judaizmu, islamu i pozostałych wyznawców religii monoteistycznej, za jaką często uważa się buddyzm.
Gaudium et Spes adresowane jest do ludzi dobrej woli, których wiara jest inna, ale szczerze poszukują prawdy o sobie i o kierującej nimi sile.
LUMEN GENTIUM - RCC - wierni kościoła katolickiego
UNITATE REDINTEGRATIO - CHRISTIANS - chrześcijanie różnych denominacji
NOSTRA AETATE - LIVING FAITH - MONOTHEISTS - monoteiści
GAUDIUM ET SPES - GOOD WILL PEOPLE - ludzie dobrej woli
4. CONSERVATORY MINORITY
OD LEFEBA DO HOLENDRÓW - Nieprzejednane stanowisko w wielu dyskusjach soborowych, zwłaszcza w stosunku do zmian liturgicznych przyjął znany misjonarz, arcybiskup Lefevre z Genewy. Z czasem odmówił on posłuszeństwa papieżowi w kwestii święceń kapłańskich oraz święceń nowych biskupów, za co został ekskomunikowany. Nazbyt liberalne poglądy reprezentowali biskupi z Holandii, co również przysparzało papieżowi wiele cierpień.
PREZENT DLA MNIEJSZOŚCI - Widząc, że liberalne skrzydło ma większe osiągnięcia w pracach soborowych, papież wykonał gest pod adresem konserwatywnych delegatów, w tym również biskupów polskich, którzy postulowali o większy szacunek dla Maryi, toteż abstrahując od dokumentów, papież Paweł VI ogłosił Maryję Matką Kościoła.
MATKA KOŚCIOŁA - Tytuł nie został sformułowany jako dogmat, co proponował Kardynał Wyszyński, lecz jako tytuł honorowy i znak wdzięczności dla Maryi za dzieło soborowe.
SUBSTYTUT BENELLI -Paweł VI nie brał udziału w codziennych dyskusjach. Wydelegował kardynała Benelli, jako swego osobistego przedstawiciela i takim sposobem zdystansował się od gorących dyskusji przyjmując, podobnie jak Jan XXIII pozycję arbitra w sporach. Miał do tego wybitny talent, co pokazują wyniki głosowania nad poszczególnymi dokumentami. Nasz wykładowca stwierdził, że Papież zachęcał redaktorów dokumentów, które nie cieszyły się popularnością, by poddali je kolejnej redakcji, mówiąc to samo, ale innym, łatwiejszym do przyjęcia popularnym językiem. Tak było, między innymi, z dwoma pierwszymi dokumentami o liturgii i środkach masowej komunikacji.
TOTAL REVISION OF BOOKS - MSZAŁ DLA ROSJI - Wszystkie księgi liturgiczne zostały przetłumaczone i zredagowane wedle norm współczesności. Dla celów ekumenicznych wyszło, miedzy innymi, skrócone tłumaczenie Mszału Rzymskiego na język rosyjski, którym po zrządzeniu opatrzności, posługiwaliśmy się na początku lat 90-tych, gdy powstały warunki do odnowienia struktur kościelnych w dawnym ZSRR.
5. DOKTRYNA
SOCIAL ISSUES - Paweł VI nie bał się tematów socjalnych i podejmowane były na wielu sesjach. Kościół wszedł w nowe czasy, z nową gotową polityką pełnego zaangażowania w sprawy biednych.
BLESSED MARY - Rola Matki Bożej w wielu dyskusjach była pomniejszana z racji na obecność delegacji kościołów protestanckich i mimo to również Paweł VI znalazł sposób, by zbalansować sytuację, nazywając Maryję Matką Kościoła, co było swego rodzaju niespodzianką.
PRO LIFE ENCYCLICALS - MARITAIN - HUMANAE VITAE - Encyklika ta jest odwrotnością wszystkich tendencji i namów oraz nacisków, jakie stwarzano, by papież przyjął liberalny punkt widzenia na aborcję. Dziś podziwiamy odwagę i prorockie natchnienie encykliki Humanae Vitae, która rozsławiła imię Pawła VI.
LUBAC - CONGAR - JOURNET - Uważa się, że największy wpływ na papieża i na prace soborowe mieli wybitni teologowie francuscy.
6. PODRÓŻE PAWŁA VI
Paweł VI to pierwszy podróżujący po świecie papież. Jego pielgrzymki nie były tak spektakularne jak późniejsze wizyty pasterskie Jana Pawła II. Nie było takich tłumów, ale uwaga świata była skoncentrowana na kościele i Paweł VI potrafił zagospodarować ten kapitał, by podnieść autorytet kościoła w regionach, gdzie do niedawna on był na marginesie.
JERUSALEM 1964r. - Wizyta w Ziemi Świętej stała się preludium do zdjęcia ekskomunik, ciążących na kościele łacińskim i greckim od ponad 900 lat. Atenagoras, patriarcha z Konstantynopola, był bardzo otwarty na dialog i po jakimś czasie nawet napisał książkę pod tytułem: ROMA – AMOR, czyli "Rzym znaczy Miłość".
BOMBAY 1964 - W niepodległych Indiach, następowały dynamiczne przemiany w kraju i kościele. Diecezje przechodziły do rąk tubylczych biskupów, napływ misjonarzy został zahamowany. Tubylczy kler przejął pełną odpowiedzialność za swój własny kościół i wykazał incjatywę, jakiej być może, nikt się nie spodziewał w tej części świata: Kongres Eucharystycznyw Bombaju.
USA 1965 - Tuż przed zakończeniem Soboru papież wystąpił na forum ONZ, czym potem dzielił się z ojcami soborowymi. Watykan ma do dziś jedynie status obserwatora w ONZ. Paweł VI był pierwszym papieżem, który się zdecydował na wystąpienie przed światową publicznością.
1966 POLSKA... - W roku 1966-m miały miejsce w Polsce obchody 1000-lecia chrztu. Zaproszenie, akurat tego "podróżującego papieża", na tak ważną uroczystość, mogło się wydać czymś bardzo naturalnym i nikt na świecie by się nie zdziwił, oprócz polskich komunistów. Nie wytrzymali próby nerwów i papieża do Polski nie wpuścili. Na obchodach jednak rocznicowych, Papież był symbolicznie obecny. W Częstochowie ustawiono tron papieski, a jego legat przywiózł podarunek dla MB Częstochowskiej w postaci złotej róży od papieża...
ISTAMBUŁ 1967 - Muzułmańscy przywódcy Turcji, nie czynili Papieżowi przeszkód, do odwiedzin swego kolegi Atenagorasa w jego siedzibie w Konstantynopolu.
FATIMA 1967 - Odwiedziny Fatimy wypadły na 50-tą rocznicę objawień. Wszyscy kolejni papieże, rozpoczynając od Piusa XII interesowali się bardzo objawieniami Fatimskimi, każdy z nich był wtajemniczony w sekret fatimski i każdy w sumieniu musiał się z tym sekretem zmierzyć.
BOGOTA 1968 - Spotkanie w Ameryce Łacińskiej to był światowy zjazd Organizacji Robotniczych, co wiele mówi o stosunku kościoła do zagadnień socjalnych, w tak zapalnym regionie...
GENEVA - Stolica Światowej Rady Kościołów, w której Watykan, tak jak i w ONZ, jest obserwatorem. To ważne, ekumeniczne zdarzenie. Atmosfera otwarcia była dobra i Paweł VI skorzystał z tej koniunktury, by pokazać swą obecnością gotowość do dialogu, nie tylko z Prawosławiem, ale i z resztą braci odłączonych, zwanych teraz Protestantami.
UGANDA 1969 - Kraj ojczysty Karola Lwangi, postaci, która odegrała ważną rolę w ewangelizacji całej Afryki. Jedyny kraj na "Czarnym Kontynencie", jaki Paweł VI odwiedził w trakcie swego pontyfikatu.
FAR EAST - AUSTRALIA- OCANIA 1970 – Najdłuższa, 10-dniowa podróż papieża, w trakcie której odbyła się krótka wizyta w Teheranie, stolicy Iranu, gdzie katolików jest stosunkowo mało i w Dakki, stolicy Bangladeszu, gdzie mniejszość katolicka jest jeszcze bardziej minimalna. Oba te miejsca papież odwiedzał z powodów technicznych: samolot lecący do Manili, musiał zatankować po drodze, lecz również z powodów psychologicznych. Dla miejscowych chrześcijan, to był bardzo ważny sygnał, jak troskliwego pasterza ma nasz kościół w okresie przemian soborowych.
Oba kraje, Filipiny i Bangladesz, bardzo ucierpiały od tajfunów w okresie poprzedzającym papieską wizytę. Papież ne chciał być wyłączony z tej troski. W Manili papież był aż 3 dni.
Papież dotarł również do Oceanii Pago-pago, Sydney w Australii, gdzie spędził 4 dni, odwiedził Dżakartę w Indonezji dwa dni, Hong-Kong w Chinach, Kolombow w Sri Lance.
7. TEN PRINCIPLES
Nasz wykładowca, Amerykanin Jim Kroeger, korzystał na swoich wykładach z notatek innego Amerykanina, specjalisty soborowego. Oceniając dokumenty soborowe i dyskusje z tym związane, sformułował je w dziesięć punktów. Chcę dodać, że autor klasyfikacji, ks. Dulles SJ jest obecnie jednym z nielicznych kardynałów, który nie posiadał sakry biskupiej, ale dostał tytuł kardynalski za zasługi dla nauki.
AGGIORNAMENTO - Pojęcie, spopularyzowane przez Jana XXIII, oznacza "uwspółcześnienie kościoła". Papież Jan XXIII chciał, żeby każdy prosty człowiek rozumiał to, o czym się w kościele mówi i to co się w kościele robi, w tym celu, by miał w tym udział.
REFORMABILITY - ECCLESIA IUSTA ET SANCTA - Pojęcie, że kościół jest sprawiedliwy i grzeszny, pochodzi od pierwszych luteran i jednocześnie zostało zapożyczone od nich. W rzeczy samej to, co ludzkie, w kościele może być omylne i grzeszne, ale "element boski" również jest dostrzegalny gołym okiem.
ATTENTION TO BIBLE - Pismo Święte powróciło w centrum uwagi katolików, wbrew ustaleniom trydenckim. Wówczas, obawiano się, że powszechna znajomość Biblii może doprowadzić do herezji i nowych podziałów... to stanowisko się zmieniło i katolicy układając schemat czytań niedzielnych i tygodniowych, przyciągnęło swą genialnością uwagę anglikan, luteran i metodystów, którzy u siebie też zastosowali ten rozdział "lecio continua".
RELIGIOUS FREEDOM - W czasach reformacji, człowiek nie mógł sam decydować o swojej przynależności wyznaniowej. Panowała zasada "cuius regi eius religio", co oznacza "jaki król tacy podwładni". Król więc decydował, czy ktoś ma być katolikiem czy luteraninem.
THE ACTIVE ROLE OF LAITY - Kościół katolicki był przeważnie bardzo klerykalny i ważne decyzje w nim zapadały jednoosobowo. Tradycja o wyborze rad parafialnych do pomocy proboszczowi, katolickie stowarzyszenia dziennikarzy, nauczycieli czy lekarzy to sfery, gdzie najczęściej świeccy mogą być pomocni w pełnieniu królewskiej, prorockiej i kapłańskiej misji kościoła.
REGIONAL AND LOCAL VARIETY - Inkulturacja długo torowała sobie drogę do serc hierarchów i misjonarzy. W chwili obecnej, nie ma odwrotu od inkulturacji. Stała się ona metodą kościoła i tak np. taniec liturgiczny w Indiach, Afryce i Papui jest częścią integralną liturgii tych krajów.
ECUMENISM - Ekumenizm daje owoce. W Niemczech, na Boże Narodzenie i Wielkanoc, biskupi katoliccy i luteranie wydają wspólny list pasterski do wiernych, czasami użytkują wspólnie budynki kościelne, dzieląc się czasem wedle grafiku. Podobne przemiany zachodzą też w innych krajach. Najbardziej jednak, pragnęły tego ruchu kraje misyjne, gdzie misjonarze różnych denominacji spotykają się na co dzień, a ich wspólnoty nie zawsze potrafią złożyć świadectwo przyjacielskich relacji. Bywają też sytuacje konfliktowe i wypadki jawnego prozelityzmu, czyli "kradzenia dusz". Tutaj najlepszym przykładem jest Ameryka Łacińska, gdzie w ostatnich dziesięcioleciach znaczna ilość wiernych katolików przeszła do sekt protestanckich, nie zawsze w atmosferze przyjaźni. Często dochodziło do podziałów i konfliktów wewnątrz rodziny. Podobne zarzuty stawiają wobec katolików hierarchowie w Rosji, co przybiera formy ksenofobii i prześladowań ze strony silniejszej, bardziej ukorzenionej w układ polityczny, cerkwi prawosławnej.
Ekumenizm wymaga wielkiej cierpliwości, ale jest przykazaniem numer jeden w odnowionym kościele posoborowym.
DIALOG WITH OTHER RELIGIONS - Ten rodzaj dialogu jest prowadzony również w krajach misyjnych, zwłaszcza w Azji oraz w Asyżu, rodzinnym miasteczku św. Franciszka. Wielkie zebrania modlitewne w sprawie pokoju zwoływał Jan Pawel II, papież Benedykt i Franciszek.
SOCIAL MISSION OF THE CHURCH - Praca o stronie pokrzywdzonych i na ich rzecz, to zadanie organizacji "lustitia et Pax", Caritas. Mamy w kościele wiele przytułków dla bezdomnych, a ostatnio angażujemy się w pomoc dla emigrantów.
8. KRÓTKA KRONIKA SOBOROWA
25 stycznia 1959 - Jan XXIII ogłasza konieczność i zamiar zwołania soboru.
5 czerwca 1960 - Jan XXIII zwołuje komisje przygotowawcze.
grudzień 1961 - Konstytucja "Humanae Salutis" - ogłasza sobór.
20 czerwca 1962 - Watykan rozsyła zaproszenia na sobór do wszystkich diecezji i wspólnot.
11 września 1962 - Jan XXIII prosi cały świat o modlitwę za sobór.
11 października 1962 - Mowa Jana XXIII rozpoczynająca sobór - Gaudet Mater Ecclesia.
20 października 1962 - Sobór ogłasza swój "list do ludzkości".
27 listopada 1962 - Pierwsi świeccy delegaci zaproszeni na sobór.
4 grudnia 1962 - Kard. Suenens przyzywa do odrzucenia przygotowane dokumenty i prosi o time out, dla stworzenia rozszerzonych komisji i nowych dokumentów roboczych, z udziałem biskupów całego świata nad formułowaniem "roboczych tekstów".
8 grudnia 1962 - Pierwsza sesja soborowa zamyka obrady bez utwierdzenia jakiegokolwiek dokumentu.
11 kwietnia 1962 - Encyklika "Pacem in Terris".
3 czerwca 1963 - Jan XXIII umiera.
21 czerwca 1963 - Nowy papież Paweł VI ogłasza swój zamiar kontynuowania soboru.
29 września 1963 - Druga sesja soborowa.
4 grudnia 1963 - Koniec sesji - przyjęto dwa dokumenty o liturgii i o środkach masowego przekazu.
4-6 stycznia 1964 - Paweł VI podróżuje do Jerozolimy, by spotkać się z patriarchą Atenagorasem.
19 maja 1964 - Papież powołuje Komisję do dialogu z niechrześcijanami, w 1988r. nazwana Komisją ds Dialogu Międzyreligijnego
14 września 1964 - Otwarcie III sesji soborowej.
14-21 listopada 1964 - "Czarny tydzień w obradach", czyli kontrowersje wokół dokumentów na tematy o wolności religijnej, dialogu między religiami i roli kościoła we współczesnym świecie.
21 listopada - III sesja zamknięta - przyjęto 3 dokumenty (Konstytucja dogmatyczna o Kościele, Dekret o ekumenizmie, Dekret o katolickich Kościołach wschodniego obrządku), papież Paweł VI ogłasza Maryję "Matką Kościoła".
25 listopada 1964 - Podróż Papieża do Indii na kongres eucharystyczny do Bombaju.
7 marca 1965 - Paweł VI po raz pierwszy odprawia mszę świętą po włosku - wchodzi w życie reforma liturgiczna.
14 września 1965 - Otwarcie IV - ostatniej sesji soborowej.
15 września 1965 - Konstytucja papieska "Apostolica sollicitudo" w sprawie odbywania synodów biskupich dla pomagania papieżowi w kierowaniu kościołem.
4-5 października 1965 - Wizyta papieska w ONZ w Nowym Jorku.
28 października 1965 - Głosowanie i utwierdzenie kolejnych dokumentów soborowych: Dekret o posłudze biskupiej w Kościele, Dekret o odnowie życia zakonnego, Dekret o formacji kapłańskiej, Deklaracja o edukacji chrześcijańskiej, Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich.
18 listopada 1965 - Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym i Dekret o Apostolacie świeckich - przegłosowane i przyjęte. Papież ogłasza początek reformy Kurii Rzymskiej, rozpoczynają się procesy beatyfikacyjne Piusa XII i Jana XXIII, ogłasza początek Synodu Biskupów na rok 1967.
4 grudnia 1965 - Motu proprio o reformie Kurii.
7 grudnia 1965 - Promulgacja kolejnych dokumentów:
Deklaracja o wolności religijnej 2308 za 70 przeciw
Dekret o posłudze i życiu kapłanów 2390 za 4 przeciw
Dekret o misyjnej działalności Kościoła 2394 za 5 przeciw
Pastoralna Konstytucja o Kościele we współczesnym świecie 2309 za 75 przeciw
WSPÓLNA, SYMULTANICZNA DEKLARACJA WATYKANU I KONSTANTYNOPOLA O WZAJEMNYM ZDJĘCIU EKSKOMUNIK MIĘDZY GREKAMI I ŁACINNIKAMI Z ROKU 1054-GO.
8 grudnia 1965 - Uroczyste zamknięcie Soboru.
28 listopada - 8 grudnia 1985 - Specjalny Synod Biskupów, na 20-lecie Soboru, dokonuje oceny owoców soborowych.
3 września 2000 - Jan XXIII beatyfikowany.
1 maja 2011 - Jan Paweł II beatyfikowany.
27 kwietnia 2014 - Dwaj papieże soborowi kanonizowani.
9. PRINCIPLE ELEMENTS OF MISSION ACTIVITIES
EXPLICIT PROCLAMATION - Bezpośrednie głoszenie w obrębie ścian kościoła i granic parafii lub diecezji przy użyciu ogólnie znanych środków.
LITURGY - Najstarszy sposób uprawiania misji poprzez głoszenie pisma, śpiew i sakramenty.
SIMPLE LIFE STYLE - Ewangelizacja poprzez sposób życia prosty i święty, rodzaj ewangelizacji uprawiany przez wizjonerów, jak Bernadeta z Lourdes i dzieci Fatimskie. Podobnie święta i prosta była Mała Tereska z Lisieux.
HUMANITARIAN ANGAGEMENT in medical care and education. Same as cleargy but also much more of laity - Ten rodzaj posługi pełniła Matka Teresa z Kalkuty i wielu innych działaczy Caritas, zakładów lekarskich i szkół prowadzonych przez katolików na całym świecie.
DIALOG WITH OTHER CULTURES, RELIGIONS - Działalność, do której zostaliśmy zachęceni przez papieży soborowych i przez wspólnotę z Taize we Francji.
10. DOKUMENTY SOBOROWE
KONSTYTUCJE: LUMEN GENTIUM, DEI VERBUM, SANCROSANCTUM CONCILIUM,GAUDIUM ET SPES.
DEKRETY: INTER MIRIFICA, UNITATIS REDINTEGRATIO, ORIENTALIUM ECCLESIARUM, CHISTUS DOMINUS, OPTATAM TOTIUS, PERFECTAE CARITATIS, APOSTOLICAM ACTUOSITATEM, PRESBYTERORUM ORDINIS, AD GENTES.
DEKLARACJE: GRAVISSIMUM EDUCATIONIS, NOSTRA AETATE, DIGNITATIS HUMANAE.
11. SŁOWNICZEK SOBOROWY
AGGIORNAMENTO - z włoskiego, ulubione powiedzonko, określenie reform, używane przez Jana XXIII "odnowa, przewietrzenie, uwspółcześnienie" - dostosowanie do wymogów czasu.
SIMUL IUSTUS ET PECCATOR - określenie używane przez luteran, użyteczne dla katolików, dla zrozumienia dualistycznej natury kościoła, który jest jednocześnie święty, sprawiedliwy po części za którą odpowiada Bóg i grzeszny tam, gdzie przeważa element ludzki...
SOCIETAS PERFECTA - łac. społeczność doskonała, wedle tomistycznych definicji są dwie takie społeczności doskonałe, a mianowicie: państwo i kościół. Coś podobnego mówiło się też o uniwersytetach i sądownictwie. W średniowieczu miały się harmonijnie dopełniać, w epoce oświecenia dokonano rozdziału, a w czasach marksistowskich rozpoczęła się trwająca do dziś konfrontacja.
ECCLESIA DISCENS - disco – ere - uczyć się, owszem, choć święty, kościół ciągle się uczy nowej rzeczywistości i dostosowuje poprzez kolejne sobory i magisterium papieży.
ECCLESIA DOCENS doco-ere, -ci, -ctum - uczyć , nauczać, to z kolei jest rola i obowiązek kościoła, by wedle św. Pawła: "uczyć w porę i nie w porę, wykazać błąd", jest to również dzieło miłosierdzia wobec duszy: błądzących pouczyć!
ECCLESIA SEMPER REFORMANDA - łac. "kościół się ciągle reformuje" - tę zdolność dostosowania się do nowych czasów, Jan XXIII nazwał "aggiornamento", ale sens obu określeń jest podobny, tyle że dostosowany do epoki
LEX ORANDI - LEX CREDENDI - "prawo modlitwy i prawo wiary" to prawo wolności modlitwy i wiary oraz wolność religijna, nieodłączne w przeszłości i konieczne dziś. Można też tłumaczyć jako sztukę wiary i modlitwy. Sztukę, którą wielu ludzi zagubiło w nowym technologicznym świecie.
PODSUMOWANIE
Dany artykuł to rezultat przemyśleń prof. Kroegera MM, głównego teologa FABS, skrót z jego notatek i własne przemyślenia i tłumaczenia materiałów, z jakich korzystaliśmy na zajęciach EAPI w Manili.
Podobne wykłady mają miejsce we wszystkich uczelniach świata, ale z racji na niezwykły talent i osobowość wykładowcy, postanowiłem nic nie stracić z jego słów i komentarzy, by to było natchnieniem dla mnie i dla przyjaciół, którym nie dane było odwiedzić Manili, lecz się pytają "co ja tu robię."
Przyznam się, że to, co tu zanotowałem, nie wykracza w niczym poza to, czego się nauczyłem w seminarium. Tam jednak nauka o Soborze zdawała mi się nudna i bez zastosowania do rzeczywistości. Teraz, już tak nie myślę i to wielka zasługa Kroegera, amerykańskiego Niemca z Wisconsin, który nie wstydził się opowiadać, jak z rodzicami przed snem odmawiał różaniec i jak kochał gregoriańskie śpiewy i wszystko co związane z Trydentem. Nie było mu łatwo pożegnać się z tradycją i tak naprawdę ona w nim jest, ale bez inkulturacji kościół w Manili nie miałby swego oblicza i swej soborowej uczelni, jaką jest EAPI.
Quezon City 12-15 września 2016