WITAM SERDECZNIE Z PAPUI-NOWEJ-GWINEI,

WSTEP

DZIEN MB SZKAPLERZNEJ DAL MI NATCHNIENIE I SILY BY SIE ODEZWAC PO ROK TRWAJACEJ IZOLACJI I MILCZENIU. JEST WIELE RZECZY DO OPOWIEDZENIA ALE Z BRAKU CZASU I DOSTEPU DO SIECI PRACOWALEM JAK WOL, BY NARESZCIE ZGODNIE Z PORADA 16-TEJ NIEDZIELI ODPOCZAC NIECO.

JUTRO UPLYWA ROK OD CZASU JAK SIE ZGLOSILEM W DIECEZJI KIMBE.

MIALEM WCZESNIEJ 2 TYGODNIE PRAKTYKI W DIECEZJI MENDI GDZIE SA BRACI MISJONARZE SW. RODZINY Z POLSKI ALE TERAZ JESTEM SAM I NIE MAM Z KIM GADAC PO POLSKI. JEDEN PAN BOG WIE CO JA MOWIE SAM DO SIEBIE GDY MI CIEZKO.

20 WRZESNIA 2014 DOSTALEM PARAFIE SASAVORU, KTORA ZALOZYL 85 LAT TEMU MISJONARZ SERCA JEZUSOWEGO ZE STAROGARDU – KOCIEWIAK LEO SCHARMACH W 1939 ROKU ZOSTAL BISKUPEM RABAUL I SWIETNIE SIE SPISAL 24 LATA DZIALAL JAKO PASTERZ. NAPISAL KSIAZKE PO ANGIELSKU I WYDAL W SYDNEY. WSPOMNIENIA Z CZASOW JAPONSKIEJ OKUPACJI.

TERAZ CZAS BYM JA NAPISAL TROCHE WSPOMNIEN.

HISTORIA

Papu Nowa Gwinea ma terytorium wielkosci Ukrainy I ludnosc zaledwie 7 milionow. Ciekawostka jest ze w okresie ostatnich 40 lat czyli od chwili ogloszenia niepodleglosci ludnosc sie podwoila podczas gdy w Polsce stagnacja(moze dlatego ze nie ma prawdziwej niepodleglosci o jakiej nam opowiadal Pan Jezus!). Kraj z reguly chrzescijanski. Milion 200 tys.katolikow, million luteran 500 tys., United Church(Metodysci), 100 tys. Anglikanie. Pol miliona Pentakostal, Adwentysci i inni szarlatani.

200 tys samochodow w calym kraju I 7% ludnosci ma dostep do elektrycznosci co za tym idzie tv – radio I prasa poza zasiegiem wiekszosci populacji. Wiesci ze swiata docieraja poprzez kosciol lub zasmiecone pornografia telephony komorkowe. Jest to plaga “number one”.

W kraju jest wiele oznak demokracji. Mamy wolnosc prasy, religii, wolny rynek, wiele reliktow z kultury niemieckiej, brytyjskiej I australijskiej. Dzieci znaja I lubia australijski football a bogacze graja w golfa i lllecza sie w Brisbane albo w Sydney. Wszystko byloby cacy ale rzad jest skorumpowany i kraj wyglada jak Rosja w chwili Rewolucji… 40 lat temu posiadal w rankingach 72-te miejsce co do poziomu zycia ludnosci teraz spadl na 150-te. Jestesmy jak to sie mowilo w PRL 100 lat poza murzynami…

MISJA SASAVORU

Pierwotnie Misja POI-SASAVORU gdzie mieszkam, nalezala do diecezji Rabaul na wyspe Nowa Brytania(w czasach niemieckich Nowa Pomerania). Teraz jest to diecezja Kimbe. Juz chyba pisalem rok temu, ze jest to miasteczko wielkosci Rypina, Sokolki, czy Wadowic ale w skali kraju gdzie 80 % mieszka na wsi jest to metropolia. Jedno z wiekszych miast kraju I dosc bogate. Totez wioskowi lubia tu przyjezdzac I przesiadywac tygodniami u krewniakow, na ulicy lub na schodach katedry ktory ma wygodne polozenie tuz kolo rynku I siedziby gubernatora.

W MOJEJ PARAFII IMIENIA SW. LEONA WIELKIEGO PRACOWALO WIELU IRLANDCZYKOW, NIEMCY, AUTRALIJCZYCY I TUBYLCY. NAJPIERW PLEBANIA I KOSCIOL BYLY NA WYSEPCE POI W 1965 ROKU MISJA PRZEWEDROWALA NA DRUGI BRZEG DO SASAVORU. TEREN JEST DUZY . MISJA MA 100 HEKTAROW LASU KOKOSOWEGO, KATOLICKI SZPITAL I PRIMARY SCHOOL CO JEST ODPOWIEDNIKIEM GIMNAZJUM (KLASY OD 3 DO 8). MAM DO OBSLUGI 50 WIOSEK Z CZEGO 25 POSIADA KAPLICE, 10 POSIADA SAMORZAD TZW. CPC (RADA PARAFIALNA), KATECHETOW 5, LIDEROW WSZELKIEJ MASCI 5 I SZAFARZY Najsw. Sakramentu 12. Jest kilka grup Legio Maryja. Dwie wioski znaja I lubia odmawiac koronke do Milosierdzia Bozego. Na jubileusz 10-lecia smierci Jana Pawla II urzadzilem reklekcje dla liderow parafialnych I nauczylem wszystkich odmawiac koronke w dialekcie pidzin i w jezyku kove.

Terytorium i ludnosc odpowiada wielkosci polskiego powiatu. Z konca do konca 100 km. 11 tys mieszkancow z czego 80 procent deklaruje, ze sa katolikami reszta to adwentysci, pentakostale, new tribe I poganie. Z braku kaplana w ostatnich latach wielu katolikow powrocilo do poganskich praktyk. Nagminna jest poligamia I molestowanie nieletnich przez rodzicow(sic). Status kobiety niski. Duzy procent nie ma chrztu ani sakramentu slubu. Pierwsza komunia 50 lat temu przyjmowalo 500 osob. W miedzyczasie ludnosc Papui podwoila sie ale jam am tylko 100 osob do pierwszej komunii. Ciekawostka jest, ze dzieci czekaja na komunie dlugo, dopuszczane sa dopier w czwartej lub piatej klasie I w tymze roku otrzymuja bierzmowanie. Nie podoba mi sie ten zwyczaj ale jestem za krotko by zrozumiec wszystkie motywy tubylcow i zmieniac je z kopyta.

Odleglosc do diecezji 120 km. Niby nic ale po kazdym deszczu drogi sa nieprzejezdne I nie wiem kiedy dojade I kiedy wroce. Odwiedzam diecezje co miesiac by kupic benzyne do motorowki I troche jedzenia zwlaszcza cukierki dla dzieci. Samochod jest ale tubylczy Kaplan – moj dziekan od pol roku obiecuje samochod zwrocic. Nie mam sily by sluchac tych obietnic. Podobnie jak 30 lat temu w Polsce samochod jest symbolem zamoznosci I prestizu totez tutejsi ksieza sa zakochani w samochodach. By dotrzec do dieceji musze jechac 50 km lodka albo isc pieszo w zaleznosci czy mam dosc benzyny albo nie. Na wioskach cena wszelkich towarow jest podwojna lub potrojna “wilczy monopol”. Niektorzy kaplani zbijaja kokosy na tym ze majac samochod sprowadzaja towar i robia konkurencje dla lichwiarzy.

TROCHE EGZOTYKI

To sa slowa suche I proste. Chcialbym byscie sie poczuli jak w NATIONAL GEOGRAPHIC,  bo ja sie tu nadal tak wlasnie czuje. Kazde wieksze swieto katolickie czy poganskie ludzie dekoruja sie w stroje z lisci, maluja twarze ktore I tak w 80 procentach sa tatuowane I pokaleczone nozami. Dzwiek kundu przypomina mi afrykanskie tamtamy, obecnosc dzikich krokodyli i udomowionych na fermach, relacje i obraz ran zadanych przez krokodyle, rekiny, latajace ryby czy dzikie swinie dopelnia egzotyki. Swinie owszem traktowane sa jako zwierzeta domowe albo swiete krowy z Indii. Kazde wieksze przestepstwo jest regulowane poprzez wioskowy sad tak ze mozna sie odkupic pewna iloscia swin I nie idzie sie do wiezienia. Zabojstwo, gwalt, kradziez – wioska jest w stanie wszystko wybaczyc o ile jestes w stanie znalezc odpowiednia ilosc swin  i podarowac pokrzywdzonej rodzinie. Sposrod 28 kaplanow jakich posiada nasza diecezja 10 suspendowano z racji na nagminne pijanstwo, hazard, biznes polityke. Kobiety to ostatni punkt na liscie pokus jakie napotykaja ksieza tubylcy. Kaplani nie potrafia rezydowac na wsi. Maja duzy pensjonat w stolicy diecezji I przesiaduja tu tygodniami by oderwac sie od szarej rzeczywistosci wiejskiej. Podobnie postepuja nauczyciele I pielegniarki z naszych katolickich szpitali I szkol. Lekarze wiosek nie odwiedzaja wcale TO SA PANOWIE I PANISKA! Diecezja ma zaledwie 12 lat. Pierwszy tutejszy biskup natrafil na problem z listy jaka sporzadzilem powyzej i juz nie pracuje u nas.

Stan diecezji oplakany totez nowy biskup kapucyn z Pensylwanii poklada wielkie nadzieje we mnie I dwu ksiezach z poludnia Polski (Rzeszow i Sandomierz). Obaj maja sie zjawic w sierpniu. Maja tez przyjechac siostry z Korei katechetki I ss. Matki Teresy z Kalkuty. Jesli ten list trafi w rece jakiegos biskupa, przelozonego lub przelozonej zakonnej to prosze miec na uwadze, ze biskup z Kimbe przyjmie z otwartymi rekoma kazdego Polaka. Niemal kazda z 20 parafii diecezji posiada konwent i nie ma w nim zadnego zakonu. Jak pisalem wczesniej ludzie sa zyczliwi choc nie brakuje wariatow. Pewien katecheta, ktorego zwolnilem za praktyki magiczne, pijanstwo i kradziez obiecal ze mnie zabije I mam swiadkow, ze rozmawial z szamanami na ten temat. Zglosilem to na policje ale policja nie podjela zadnych staran, “bo nie ma samochodu ani benzyny” by odwiedzac wioski w buszu.

Jezyk pidzin jakim sie posluguje ma structure podobna do pozostalych 800 tubylczych jezykow ale 80% slownika to przekrecone angielskie i niemieckie slowa takie jak: surik(do tylu), raus(won), beten(modlic sie), pater(ksiadz)… was-was(myc sie), sing-sing(spiewac). Lubie ten jezyk bo jest latwy. Przetlumaczylem wiekszosc polskich koled i piesni oazowych i uzywam w kazaniach. Obecnie z pomoca pidzin oswajam jezyk Kowe uzywany w calej parafii za wyjatkiem wioski Kandoka gdzie panuje jezyk Bakovi I Balave Kamp gdzie kroluje pidzin i Kove jest nieznane. We wsi Mosa gdzie mamy duza farme oleju palmowego ludzie rozmawiaja w domu w 100 jezykach roznych powiatow prowincji Hagen, Mendi, Madang etc.

ZDROWIE

Opieka zdrowotna jest kiepska. Wczoraj odwiedzilem nauczyciela z mojej parafii, ktory dwa miesiace temu doznal obszernej epilepsji I stracil swiadomosc. Kilka osob z rodziny koczuje w szpitalu I podaje mi pokarm z sokowirowki przez nos. Opowiedzieli mi, ze przez te 2 miesiace na Sali gdzie jest 5 lozek zmarlo 30 osob Stefan jedyny trwa! Srednia wieku jest niewysoka. Ja naleze do kategorii seniorow. Niedawno stknelo mi 52. Mam sie niezle lae dwukrotnie spuchly mi nogi co znaczy ze nerki daja znac o sobie znow. Mam klopot z zebami ale mam obawy co do tutejszych dentystow. Moja znajoma Ester, szefowa od spraw rodzinnych w kurii byla chora na cukrzyce. Lekrz gdy sie zglosila na leczenia postawil jej kroplowke z glukoza nie pytajac na co jest chora. Gdy doznala komy podlaczyl ja do tlenu ale nie sprawdzil czy tlen jest w srodku I kobieta sie zadusila na smierc. To sa takie scenki rodzajowe znane mi z Rsoji wiec “nie Boj zaby”. Pan Bog czuwa i nie da mi umrzec zbyt pozno. Biskup ma pare adresow do Polski wiec w razie czego powiadomi.

Ciekawostki

Patronem Papui jest blogoslawiony Pita Torot – katecheta, ktory nie zastosowal sie do instrukcji japonskich zolnierzy, by ksieza I katecheci zaprzestali dzialalnosci. Pozostawil dwojke dzieci ktore zyja w Rakunai kolo Rabaul sa starcami, prawnuk blogoslawionego jest biskupem I ma na imie Rochus. Beatyfikacji dokonal sw. Jan Pawel II w 1995-m roku. Odwiedzal on PNG trzykroc. Pierwszy raz jako kardynal, pozniej w 1984 jako papiez w stulecie pierwszych misji… w PNG.

Podstawa jedzenia jest ryba, kokos i swinki totez sporo ludzi choruje na cukrzyce. Wielu ma amputowane stopy. Zdarzaja sie tredowaci. Znam osobiscie dwoje. Pewnej tredowatej staruszce udzielalem wielokroc komunii I sakramentu chorych. Ma kolo 90 lat jest bardzo pobozna, siostry ze szpitala wiedza o niej ale nie izoluja, bo miejscowy zwyczaj jest taki, ze krewni nie boja sie chorych nawet smiertelnie.

Smaczne jest drzewo segoja. Wiorki sie pierze, zgestniala zywica trafia do pieca czyli do goracych kamieni i po 20 minutach ma wyglad chleba a smak gumy do zucia.

Jemy tu malze, sporo zielska zwanego kumu. Mango, Muli. Nie ma tu jablek ani gruszek. Nie ma krow ani mleka. Od roku nie jadlem zoltego sera ani twarogu. Herbata czy kawa na wsi to luksus.

Ludzie sypiaja na podlodze I z rzadka klada cos pod siebie. Tutejsze materace karuka robione sa z lisci.

Jest w PNG sporo kaplanow z Polski. W diecezji Wewak wyswiecono Biskupa Jozefa rodem z Nidzicy to chyba diecezja torunska. Jest werbista. Werbistow tu sporo. Sa tez Pallotyni, jeden z mojej rodzinnej skrwilenskiej gminy z wioski Okalewo, nijak nie moge sobie przypomniec jego nazwisko choc bylem na jego swieceniach I widzielismy sie 2 lata temu w Sierpcu. W Diecezji madang arcybiskup Stefan amerykanin ma dziadkow ze Zlotowa kolo Slupska, spotkalem go w Warszawie 12 lat temu. Bardzo chcial bym pracowal u niego. W tym samym miescie jest Katolicki Uniwersytet, ktorego rekotorem jest Polak.

Jest wielu Polakow w Mont Hagen (Michalici I werbistki), rektorem seminarium w Bomana – Port Moresby jest znany mi z taszkienckich czasow lazarysta ks. Jacek

FINAL

Jak z tego widac mieszkam i pracuje w prawdziwej wiezy Babel ale poniewaz jezyki to moje hobby dobrze mi tu!

Mam gotowy tekst o tubylczej architekturze, zwierzatkach i jedzonku.

Nie wiem kiedy znajde czas by to wydrukowac i wyslac.

Tym nie mniej prosze cierpliwie czekac a to co tu napisalem teraz prosze rozeslac do przyjaciol zwlaszcza do Archidiecezji Bialystok do mojego arcybiskupa. Ten list wysylam grzecznosciowo poprzez ksiegowa naszej kurii, ktora ma magiczne imie Madonna. Jak widac MB Szkaplerzna posiada moc.

Ona sprawila ze napisalem ten rocznicowy list.

Prosze mi w zamian wyslac do kurii jakies wiesci z Polski.

Madonna mi to wydrukuje i za miesiac ja to sobie przeczytam. Akurat za miesiac ma mnie odwiedzic biskup Wiliam, ktory napisal do niektorych z was wielkanocny list. Ten staruszek (73 lata) ma dobre serce, lata jak szalony po calym swiecie, by ta powtorna ewangelizacja jaka jest w diecezji konieczna nastapila wreszcie.