Uzbeccy pisarze
część 2
ABU ALI IBN SINO
980-1037
Wybitny uczony Wschodu znany jako Awicenna.
Urodził się w Bucharze w 980-m roku w kiszłaku Afshona obecnie Isfana. Ojciec jego nazywał się Abdułła. Bardzo się starał aby jego syn był człowiekiem wykształconym. Od dzieciństwa bardzo lubił się uczyć. Swoim zainteresowaniem nauka zadziwił wszystkich. Od dziecka ciekawił się astronomią, filozofią, matematyka, fizyką i chemią.
Bardzo lubił medycynę.
Kiedy miał 16 lat został medykiem. Miał praktyki medyczne i naukowe badania, aby leczyć chorych.
Chciał wynaleźć lekarstwa na rożne schorzenia. W 1002 roku. Awicenna porzucił Bucharę. Podrożował on do Urgencza, Obivak, Nasox, Nishookur i Jor jon z nadzieją na to, że uda mu się wynaleźć lekarstwa. Studiował rożne rośliny. W jego życiu nie było żadnej wolnej chwilki. Znany uczony znow w 1037 w mieście Xamadon…
Jest autorem ponad 100 utworow o tematyce medycznej, astronomii, fizyki, chemii i botaniki.
Jego najsławniejsze utwory to:
TIP QONUNLARI - “Prawa Medycyny” ono było przetłumaczone na wiele językow świata.
NOSIRUDDIN BURHONUDDIN RABG’UZIY
XII - XIV
Wiadomo dziś jedynie, ze utwor QIS ASAR RABG’UZIY to staro turecka opowieść o Rabg’uziy ma za bohatera pewnego Chorezmijczyka pracującego we wsi Og’uz stąd pseudonim Rabg’uz. Człowiek ten poznał dokładnie Koran i Xadis Szarif “Modlitewne słowa”. Opowieść dotyka tematow religijnych. Powstała na prośbę Nosruddin Toxabbeka, ktory przyjął islam w 1309. Był on Mongołem i regentem chana Oloutina Tolma Shirin.
Jak wiadomo w Koranie mowa o wierze i o prorokach. Na podstawie Koranu powstały dzięki przekładom z arabskiego utwory Abu Isxoq Misholpuri, Vaxob Bini Munabig’ al. Yamaniy oraz w języku perskim Qisas ar Rabg’uziy, ktore w naszych czasach przetłumaczone na język uzbecki.
Rabg’uziy ciekawił się nie tylko Koranem. Wspołpracował z Immom Ya’qub Sufyonem, Majiddin Anbugoniy, Qaffol Shoshiy i wykorzystał ich opowieści Abdul Xasan Qisoyi.
Interesował się nie tylko Koranem czy jego tłumaczeniem. On poważnie odniosł się do tematyki przygod prorokow. Probował oddzielić prawdę od legendy. Ponad rok czasu spędził Rabg’uziy na pisaniu swej książki. Wiele napisał o proroku Mahomecie oraz o śmierci jego wnukow Hassana i Hussajna.
Ta księga składa się z 72 dużych i małych opowieści. Mowa tam o stworzeniu świata, człowieka i życiu prorokow i historia islamu. Opowieść znana pt. Qisasi Rabg’uziy Qisas ul-Anbiyoti Turkiy. Można te teksty spotkać w kilku bibliotekach świata m.in. w Londynie. Znany profesor orientalista K. Groenbek 1948 w Kopenhadze napisał dysertacje na ten temat. Rownież uczeni z Uzbekistanu E. Fozilov, A. Yumisov, H. Dadaboyev napisali dysertacje po uzbecku.
Qisas ar-Rabg’uziy zainteresował ich jak linia jednego tematu dlatego, że w nim mowa o 33 prorokach o 4-ch kalifach i 7-miu historycznych postaciach.
Głównym bohaterem pozostaje tworca islamu Mahomet.
Ludzkość powstała po to, by mogł się pojawić prorok Mahomet.
Przy narodzeniu dama pojawia się światło Mahometa, gdy pojawia się prorok Shis on też będzie światłem. W arce Noego (Nun)124 tysiące żelaznych kołek a na każdym z nich imię jednego z prorokow.
Utwor powstał w języku staro tureckim. W Złotej Ordzie Rab’uziy był uważany za tworcę i poetę ponieważ każda opowieść rozpoczynała i kończyła się wierszem.
W tej opowieści było 600 zwrotek. Qisas ar-Rabguziy było wszystko dokładnie napisane o Koranie i jego historii. Księgę czytali w Azji Środkowej, na Kaukazie i nad Wołgą. W książce są elementy etnografii, filozofii i historii, psychologii i astronomii. Metoda napisania tej książki bardzo prosta i ciekawa dlatego miała wielu czytelnikow.
ULUGBEK MIRZO
1394 - 1449
Muxammad Tarag’ay Ulugbek ur. 22 marca1394 w mieście Sułtonia na terytorium obecnego Iranu. Od młodości wojował w wielu bitwach wspolnie ze swym dziadkiem Tamerlanem.
Zobaczył wiele krajow i miast.
Po śmierci Tamerlana władza przeszła w ręce Shoxruxa czyli ojca Ulug’beka. Shoxrux został dowodcą w mieście Xuroson.
Swemu synowi Ulug’bekowi oddał Mavronaxr. W tym czasie Ulug’bek miał 15 lat.
Ulug’’bek dokończył budowę meczetu Bibi Xonim z mogiłą Guri Amir (mauzoleum Tamerlana) oraz budowlę Shoxizindi. W latach 1417-1420 zbudował przepiękne Medrese Ulug’beka. Zbudował jeszcze w Samarkandzie prawdziwą willę.
Swego czasu był wielkim uczonym, astronomem, filozofem i poetą. Rownież rysował i ciekawił się muzyką.
Obserwował gwiazdy, badał je i opisywał. Określił, że w jednym roku jest 365 dni 6 godzin, 10 minut i 8 sekund. W czasach Ulug’beka Samarkanda stała się stolicą.
On stworzył dzieła naukowe:
ASTRONOMIK JADVAL - Tablica Astronomii.
Ten utwor Ulug’beka uważany jest za ostatnie średniowieczne dzieło naukowe.
Przetłumaczone na wiele językow świata.
W 1665 roku w Oksfordzie i 1853 roku w Paryżu, w 1917 w USA, w 1943 w Londynie.
Wielki uczony Ulug’bek był skazany i zabity z rozkazu własnego syna Abdulatifa w 1449 roku.
ABULGAZI XON
24 sierpnia 1603 - 1664
Chiwiński Chan potomek Czyngiz Chana znany jako historyk i pierwszy uzbecki pisarz prozaik. Pionier czystego, literackiego języka. Urodził się w Urgenczu. Syn Arab Muxamed Chana.
Mając 17 lat otrzymał część władzy od ojca po czym popada w konflikt z braćmi i ucieka od nich do Persji. W 1644 r. powraca do Urganiji ((stara nazwa Urgencza)i ogłasza siebie chanem. Wstąpił na tron w 1645 roku po długiej walce ze swymi braćmi. Wojował z Turkmenami, Kałmukami i z Chanatem Bucharskim w 1663 roku zrezygnował z tronu na rzecz syna Muxammed Anusha. Umarł w 1664 r.
Znany jest jako autor dwu historycznych opowieści “Rodowod Turkmenow” powstała w 1661 r. “Rodowod Tiurkow” wydrukowana w Kazaniu w 1852 roku i w Petersburgu w 1871 r
Istnieją przekłady na niektore języki europejskie rownież na rosyjski przez Sabłukowa w 1854 roku.
W ostatnich latach życia zaczyna pisać po uzbecku historię rodu Czyngiz Chana i rodu Shaybon, do ktorego należała jego rodzina. Znaczenie Abulgazi polega na tym, że wystąpił otwarcie z krytyką czatgajskiego języka, ktory był mocno uzależniony od perskiego. Styl Abulgazi mimo, że pisał naukowo jasny i bogaty w rożne ludowe wyrażenia i przysłowia.
Rodowod Turkmenow - Aszchabad 1897
Rodowod - drzewo Tiurkow przekład Sabłukowa 1906 Kazań
ZERAVSHAN - 1924 (pustynia koło miasta Navoyi).
MASHIRAB BOBO ROHIM
1640 - 1744
Urodził się w Namanganie w biednej rodzinie Valiy Bobo. Już od najmłodszych lat dostrzeżono w nim dar niezwykłej pamięci. Już w dzieciństwie pokochał filozofię. Uczył się pod kierunkiem mędrca o imieniu Og’un. Kontynuował naukę w Kaszkadarii u mędrca o imieniu Sufiy Eshon Xoja, wielkiego znawcy islamu.
Mashrab jednak zerwał stosunki ze swymi wykładowcami. Zachwycał się jednak islamem i modlitwą. O wszystkich ludziach mowił, że są “sługami Boga”. Wierzył, że człowiekowi, ktory się modli nieustannie Bog podaruje raj.
W 1744 roku na rozkaz Mohbudiya i arabskich kalifow Mashraba powieszono.
BOBORAXIM MASHRAB
1653 - 1711
Na początku uważano, że urodził się w 1640 lub 1647 r. nawet naukowe badania potwierdzały tę teorię. Jednak dzięki utworowi autora BOG’ISTONA “Taskirayi qalandonon” wiadomość, że jego ojciec nazywał się Valiy Bobo a sam mashrab urodził się w 1653 roku. W Namanganie. W opowieści pt. Qisayi Mashrab” w dzieciństwie on był trudnym, bo nazbyt spokojnym dzieckiem. Potem rodzice Mashraba poznajomią go z człowiekiem o imieniu Mullo Bozor Oxnut.
On nauczy Mashraba wszystkich sekretow oświaty, miłości do nauki i wychowania. Po upływie kilku lat Mullo Bozor Oxnut poznajomi go z człowiekiem o imieniu Ufoq Xoja i onn uczył Mashraba w przeciągu 7 lat. Dzięki niemu Mashrob stał się dobrze wychowanym erudytą. W zbiorku wierszy Mashraba po raz pierwszy było wydrukowane w 1958 roku i w 1980. W 1990 roku dzięki Jallolitdinowi Yusupowi była wydrukowana tworczość Mashraba pod tytułem MEXRIBONIM KAYDASHIM “Gdzie jesteś dobra?”.
Tworczość Mashraba miała liryczny charakter. W jego wierszach przeplata się tematyka miłosna. Rownież dużo pisze o miłości Boga. Imię Mashrab oznacza “Pijący wino miłości”. W 1711 roku ze strony Mahmuda Xatagona (xakim miasta Balx). Na jego życzenie Mashraba osadzili i zabili w mieście Qunduz. O tej kaźni mowił mu astrolog Ufo w proroctwach.
JAXON OTYN UVAYSIY
1780-1810
Urodziła się w Margellanie. Jej ojciec Siddiq Bobo pisał wiersze po tadżycku i uzbecku. Jej mama Chinniy Bibi była wykształconą kobietą. Jej brat Oxunjon zajmował się muzyką. Dlatego otrzymał pseudonim Xofiz (muzykant).
W życiu tej poetki ii w jej wykształceniu ogromną rolę odegrała rodzina.
Otrzymała bardzo dobre wykształcenie. Od dzieciństwa lubiła literaturę. Kiedy skończyła 18 lat wychodzi za mąż za margellańskiego chłopca o imieniu Xojixon.
Urodziła mu dwoje dzieci: chłopca dziewczynkę(Muxammadxon i Quyoshxon).
Mąż Uvayisi zmarł nagle. Wychowanie dzieci spada wyłącznie na jej głowę.
Podejmuje więc pracę w szkole jednocześnie zajmuje się tworczością literacką.
W Margellanie otwiera szkołę o czym dowiaduje się żona miejscowego Hakima Isharxona - Mnodira Begim. Na prośbe Nodiry Uvayisia z dwojką dzieci wyjeżdża do stolicy czyli Qoqandu..
W 1810 roku tron w Qoqandzie obejmuje O’marxon. W 1824-m roku Podyshox O’marxon umiera nagle. Tron obejmuje jego syn Muxammad Alixon. Autorytet Uvayisi na dworze padyszacha upada. W jej życiu następują cieżkie i tragiczne chwile. Mama padyszacha nie posłuchała porady Nodiry Begim, aby unikać wojny. Następuje atak an Qashqar. Bitwa była bardzo ciężka. Wiele osob umiera a wśrod nich i syn Uvayisi. Na wiadomość o tragicznej śmierci syna umiera pozostawiając corkę sierotę. Uvayisi miała zaledwie 30-ci lat.
MUXAMMADSHARIF GULG’ANIY
18-19 wiek
Poeta Muhammadsharif Gulg’aniy żył i tworzył w Qoqandzie. Jego charakter był trudny, wybuchowy dlatego on sam wybrał sobie pseudonim Gulg’amiy (ognisko). Do naszych czasow zachowały się fragmenty jego tworczości, ktore on poświęcał chanowi Qoqandu Emirowi Omarxona. Te utwory nazywają się ZARBULMASAL.
Tłumaczono go na uzbecki i tadżycki język. Dzięki temu autor stał się sławny.
Z czasem autor uspokoił się i nazwał sam siebie Jurad (samokontrola). Mowa tam o rożnych charakterach ludzi, o bucharskim chanacie i Qoqandzie.
W czasach kiedy zaczął pisać ZABBURMASAL. Wtedy w Bucharze były trudne czasy to samo w Qoqandzie. On twierdził, że wokoł krola są źli ludzie, ktorzy chcieli zabrać wladzę u chana.
Ich imiona: BOYOG’LY, YAPOLOKUSH, QORKUSH, QORDON, QLONKIRSULTON.
Najpierw tron uzyskuje boyom’ly. Potem Qorqush,
Gulg’amiy w Zabarmasulu mowił o swoich dzikich ptakach, ktore polowały tylko w nocy. Kiedy wspomina o dzikich ptakach to ma na myśli tych spiskowcow i tajnych mordercow. Jako ostatni tron przejmuje II minister(wezyr), potem III wezyr.
Słowo ZARBULMASAL ma kilka znaczeń.
Po arabsku to znaczy stać się sławnym, legendą, dowod.
Niektorzy ludzie mowią tylko w przysłowiach.
W Zarbumasalu napisano 400 przysłów i ponad 15-cie małych powieści i legend.
Gulg’aniy pisze w stylu indyjskich eposow. On mieszkał w Indiach, stworzył liryczno - epiczny rodzaj Qalila va Dimna(para zakochanych).
Zalbulmasal znany jest też pod innymi tytułami:
YAPOLOQQUSH XIKKOYASI “Opowieść o Yapoloqqush”.
W tej opowieści mowa o fergańskim krolu Qay Qubot.
Q.Q. posiadał własny kiszlak, ktory w czasie wojny stał się bałaganem.
Tam mieszkał boy og’ly.
Boy og’ly miał corkę Gunash Bonu.
Yappoloqkush chciał wydać Gunash Bonu za swego syna Qulonkir sultoni.
Chciał rownież pokonać Bucharę.
Po zwycięstwie odbył się ślub.
OGOXI MUXAMMAD RIZO
1809-1874
Pisarz, historyk, tłumacz. Krewniak poety Munisa Xorezmi, autor historycznej pracy “RAJSKI SAD SZCZĘŚCIA” JANNAD BOG’I BAXTI.
Służył na dworze chanow Chiiwy jako nadworny kronikarz i Mirab Boshi - zarządca zapasow wody. Kontynuował prace swego poprzednika i napisał KRONIKĘ CHOREZMU przed rokiem 1872. W jego wierszach po uzbecku i tadżycku dużo elementow patriotycznych, niezadowolenie realiami, krytyka dwulicowości. W lirycznym utworze TALIZMAN ZAKOCHANYCH chwali gornolotne uczucia. Przełożył na język uzbecki ponad 20 historycznych i innych prozaicznych utworow klasykow Wschodu między innymi Gulistani, Muxammada Saadi.
ABBAY KUNANBAYEV
1845-1904
Tworca Kazachskiej literatury. Prawdziwe nazwisko IBROXIM ABBAY.
Urodził się w Kazachstanie w rejonie Chingiztov koło Dżambułu i Tarasu w bogatej rodzinie.
Mając 12 lat uczył się w Medrese.
Potem w rosyjskiej szkole. Studiował rosyjski i literaturę.
Zapoznał się z tworczością Firdousi, Nizzomiy, Navoyi i Fizuli.
Od młodości pisał wiersze i powieści oraz pieśni. Do swych pieśni komponował tez melodie. Do dziś zachowało się zaledwie 18 pieśni. Opisał w nich trudny los swego narodu.
SHURLIQ QOZOG’ON - Biedni Kazachowie
BOY BOLASI BILAN KAMBAHAL BOLASI - Dzieci Bogacza i biednego
Jego wiersze tłumaczył na uzbecki Mirtimir.
ABDARAUF FITRAT
1886-1938
Uczył się w Bucharze w Medrese 1910. W 1910 roku w nadziei, że otrzyma wykształcenie on wyjeżdża do Turcji. Kiedy się tam uczy jego światopogląd całkowicie się zmieni. O polityce, o ekonomice bowiem w tym czasie byli w kraju tzw. Jajidzi(Dżadydzi) czyli misjonarze. Fitrat przyłączył się do nich. W 1920 roku kiedy powstała Republika Bucharska fitrat pracuje w rożnych urzędach. W 1923 r. zaproszony został do Moskwy. Tam pracuje w Instytucie Łazariewa jako pedagog naukowy. Tam uzyskuje stopień profesora.. Jego poglądy filozoficzne skrystalizowały się w tych właśnie latach. W 1938 roku był oskarżony o działalność misyjną i rozstrzelany.
ABROR HIDOYATOV
1900-1958
Narodowy tworca urodził się w Taszkiencie w rodzinie zwykłych robotnikow. W 1918-m powstał teatr Mammon Uyg’ur. Potem teatr otrzymał nazwę Uzbecki Państwowy Teatr im Xamzy. Obecnie nazywa się Uzbecki Narodowo-Akademicki Teatr. Abror pracował w tym teatrze w 1924 roku. Ten teatr pokazał kilka spektakli. Abror grał w nich główne role. W tymże roku w Moskwie powstało Uzbeckie Studio. Kierowano do niego młodych utalentowanych artystow na studia. W tej grupie był rownież Abror. W Moskwie uczyli ich doświadczeni profesorowie V. Kansel, E. Vahtangov, R. Simonov, O. Basov, I. Tołczanov.
W 1927 roku zakończył studia i wraca do Taszkientu. W 1935 roku w Teatrze Xamza była premiera Hamleta. A. Hidoyatov grał rolę Hamleta. Dzięki temu spektaklowi stał się popularny.
W tymże roku w jeszcze jednym spektaklu BOY YILA XIZMATCHI - w tym utworze on gra rolę człowieka o imieniu G’ofir. W 1941 roku w spektaklu Otello gra główną rolę. Dzięki tej roli stał się sławny w całym kraju.
W 1945 r. Abror stał się anrodowyym artystą Uzbekistanu. W 1948 Abror stał się narodowym artystą Uzbekistanu. W 1948 roku w spektaklu “Alisher Navoyi” gra rownież główną rolę.
W 1949 r. został laureatem państwowej nagrody i był nagrodzony wieloma orderami i medalami.
Zmarł w 1958
SOBIR RAXIMOV
1902-1945
Urodził się w Taszkiencie na ulicy Taxtapul. Dzieciństwo jego było ciężkie i trudne. W młodości stracił ojca. Pracował w rożnych zawodach nawet w fabryce tekstylnej.
Z dzieciństwa marzył, by zostać dowodcą Armii i uczył się na kursach propedeutycznych w szkole wojennej. W 1922 wstąpił do szkoły wojennej.
W 1922 wstąpił do szkoły wojennej 2 Baku. Po trzech latach wraca do Taszkientu i pracuje w miejscowym garnizonie.
W 1036 był nagrodzony orderem Qizil Yulduz. W trakcie II wojny światowej odesłano go na front. W 1941 roku we wrześniu uczestniczył w bitwie pod Rostowem, Potem walczył na Gorach Kaukazu , Kubani, Donbasu i na Białorusi. W 1043 r. był naznaczony na dowodcę 37-mej gwardii strzelcow.
Po zakończeniu Akademii Wojennej w Moskwie otrzymał tytuł generała.
Jako generał wyzwolił od faszystow miasta: Baranowicze, Białystok, Grudziądz. Jego dywizja była nagrodzona Qizil Bayroq (Czerwona Flaga)
Sam Rahimov był nagrodzony orderem Suworowa 2-go stopnia oraz medalami.
Generał Sobir Raximov zginął 15 marca 1945 roku w bitwie pod Gdańskiem. W 1965 r. Raximowi dalii tytuł Bohatera narodu.
SAFARALIEV SAID AXMET MUXAMAD OG’LY
1904-1995
PISARZ, POETA, CZŁONEK Towarzystwa Pisarzy ZSRR od 1955 r..
Urodził się w Taszkiencie. Pisać zaczął w 1928-m roku debiutował dramatem ŚWIAT.
W 1930-tych latach powstały jego główne utwory:
SŁONECZNY UZBEKISTAN
OBUDŹ SIĘ OJCZYZNO
BŁĘKITNA ZORZA
Poświęcone walce z feudalizmem i peany na cześć Rewolucji Październikowej.
Ostatnie utwory POWIEŚĆ LIRYCZNA “Rozkwitnij błękitny kwiecie” napisał w 1949 r.
W 1950-60 latach jego utwory wielokroć były wznawiane. Umarł 30 maja 1995-go roku od ataku serca.
UYG’UN RAHMATULLA OTAQUZIEV
1905-1990
Uyg’un urodził się 14 maja 1905 w Kazachstanie w mieście Marqiy. Zakończył szkołę średnią i przyjechał do Taszkientu. W 1923 roku wstąpił do Kolegium pedagogicznego im. Karola Marksa. W 1925-m roku zakończył studia. Dwa lata pracował jako wykładowca w Taszkiencie. W 1927-m roku wstępuje do Akademii pedagogicznej w Samarkandzie.
W 1030-m zakończył Akademię
Jako poeta stał się sławny w 1925-m roku. Jest lirycznym poetą i dramaturgiem. Napisał ponad 10 zbiorkow wierszy. W 1923-m roku stworzył libretto do baletu GULANDOM “DONICA”. W 1943-m stworzył utwor dramatyczny Alisher Navoyi..
W 1944-m roku kolejny dramat QALTIZ XAZL “Niebezpieczne żarty”
1947 r. kolejna sztuka XAYOT QOSHEG’I - “Pieśń o życiu”
Państwo wysoko oceniło jego tworczość orderami QIZIL BAYROQ (Czerwona Flaga), medale XURMAT BELG’ISI “ZNAK SZACUNKU”.
1985 roku otrzymał tytuł “bohater pracy”.
TASHMUXAMEDOV MUSA
1905-1968
Uzbecki i sowiecki poeta i pisarz. Pracował pod pseudonimem OYBEK.
Znany jako tłumacz z uzbeckiego na rosyjski i na odwrot.
Przetłumaczył między innymi utwor Puszkina “Eugeniusz Onegin”
“Maskarada” Lermontowa i FAUST Goethe.
Niektore utwory Gorkiego, Bielińskiego etc.
Zajmował się pracą społeczną.
Więcej czytaj pod hasłem OYBEK.
ABDULLA QAXXOR
1907-1968
Znany uzbecki pisarz A.Q. urodził się w 1907-m roku w Qoqandzie w rodzinie kowali. W 1919-24 uczył się w średniej szkole i w Pedagogicznym Technikum w Qoqandzie. W 1925-m roku Qaxxor przybył do Taszkientu. Tam pracował w gazecie QIZIL O’ZBEKISTON, rownież w gazecie MUSHTUN.
W 1926-m roku wstępuje do Środkowo-Azjatyckiego Uniwersytetu. W 1929-m roku zakończył studia. Swoją tworczość rozpoczął opowieścią. Następnie były powieści i sztuki. W 1934-m napisał sztukę SAROP (nonsens), w 1951--m QOSH CHINOR (świece czynary).
W 1950-m napisał sztukę OG’IRIQ TISHLAR (BOLĄCE ZĘBY).
1954 sinchalak - mały ptak.
W tworczości Qaxxor wielką rolę grała rosyjska literatura. Wiele się nauczył od Gogola, Czechowa i Maksyma Gorki. Tłumaczył na język uzbecki opowieść A.S. Puszkina “Kapitan Qizi”. Rownież tłumaczył komedie Gogola “Rewizor” i “Uylanish” (Śluby) oraz powieść Lwa Tołstoja “Urush va Tinchillik”, dwa tomy. Opowieść M. Gorki MENING UNIVERSITETIM o trudnym życiu Uzbekow on napisał w swoich opowieściach BEMOR - “Chory”. Opowieść “OG‘RI” W 1936-M “ZŁODZIEJ”. uzbecki rząd nagrodził go orderami i medalami:
Narodowy pisarz Uzbekistanu - O’ZBEKISTON XALQ YOZOVCHISI…
Zmarł w 1968-m w Moskwie z powodu choroby.
MAQSUD SHAYXZODA
1908-1967
Urodził się w Azerbejdżanie w mieście OQDOSH.
Tam otrzymał średnie wykształcenie i zakończył Instytut Pedagogiczny w Baku.
Kilka lat pracował jako wykładowca. W 1928 r. wyjechał do Taszkientu, od tej pory mieszkał i tworzył w Uzbekistanie.
Zaczął pracować w gazetach i tygodnikach. Pracował w Instytucie Językow obcych i Literatury. Od 1938 roku do śmierci pracował jako wykładowca w Taszkienckim Państwowym Instytucie im. Nizami Ganjaviy(astronom i pisarz).
Pierwsze wiersze napisał mając 20 lat. Oto tytuły:
ON SHER - Dziesięć wierszy
ONDOSHLARIM - Kibice
UCHINCHI KITOB - Trzecia Księga
W czasie II wojny światowej nie przestał zajmować się tworczością.
Jego zbiorek wierszy pt. KURASH NECHUN - Po co wojować?
JANG VA QOSHIQ - Wojna i pieśń
KAPITAN GASTELLO
Dramat historyczny: JALOLIDDIN MAGOBERDI
W czasie II wojny światowej jego też aresztowali i wysłali na katorgę do Syberii. Po śmierci Stalina zwolniono go.
Wrocił do Taszkientu i dalej pisał oraz zajmował się nauką.
Napisał zbiorek wierszy
ON BESH YILNI DAFTARI - 15-letni zeszyt
OL QISHLARIM - Moje brawa
Liryczny poemat TOSHKENT NOMA - O Taszkiencie
MIRZO ULUG’BEK
Maqsud bardzo ciekawił się tworczością Ulug’beka i Alishera Navoyi.
Przekładał na uzbecki z rosyjskiego i z angielskiego, tureckiego i azerbejdżańskiego.
Po ogłoszeniu Niepodległości Uzbekistanu otrzymał tytuł “Poety Narodow”.
Otrzymał wiele orderow i medali.
YASHIN KOMIL
1909-1997
Prawdziwe nazwisko Nugmanov, pisarz uzbecki. W 1969 ogłoszony narodowym pisarzem Uzbekistanu. Akademik Akademii Nauk, jeden z wielu sowieckich pisarzy, ktorzy sprzyjali zagładzie Sieniawskiego i Daniela. Jego podpis figuruje na liście otwartym do redakcji IZWIESTII “Z radością przyjęliśmy do wiadomości, że zdrajcy stanęli przed sądem narodu i ponieśli zasłużoną karę” najbardziej znany jest jako autor dramatu muzycznego “Gulsara” razem z Muxamedowem 2945.
Dramat “Generał Raximov”
“Gwiazda przewodnia”1958
“Zorza Rewolucji”1972
“Xamza”1972-80
Autor wielu wierszy
ZULFIYA ISROILEVA
1915-1997
Zulfiya urodziła się w Taszkiencie w Mahalli Degres. Ukończyła średnią szkołę a potem zawodowkę dla kobiet w 1935 roku i poszła na aspiranturę na kierunek językoznawstwo i literatura. W 1938 roku zakończyła studia. Pracuje w wydawnictwie. W latach 1953 - 1980 pracowała w znanej gazecie Sadat (Szczęście) jako redaktor główny. Dzięki Zulfii gazeta zdobyła popularność.
Jej pierwsze wiersze HAYOT VARAQALARI - Stroniczki Życia były publikowane w tej właśnie gazecie w 1932-m roku. W 1938-m roku jeszcze jeden zbiorek wierszy pt. SHERLAR - wiersze oraz KIZLAR QOSHIG’I - Dziewczęce pieśni.
W 1943-m roku napisała zbiorek wierszy pt. UNING FARXOD DER EDILAR - Zwali go Farxod.
W 1944 r. DALADA BIR KUN - Jeden dzień na polu.
W 1953 roku TONG XOSHIGI - pieśń poranek.
W 1958 roku YURAGIMGA YAQIM KISHLAR - Bliscy memu sercu ludzie.
W 1965 r. KUYLARIM SIĘGA - pieśń dla ciebie…
Wyszła za mąż za znanego uzbeckiego poetę Xamid Alimjona w 1944 r., ktory zmarł na skutek wypadku samochodowego. Pozostała mu wierna i zajęła się publikacją jego niedokończonych utworow: oper, dramatow i poematow.
SIMURG’ - Feniks
ZAYNAB VA OMON
XOTIRA SINKLARI - Urywki pamięci
Jej wiersze i poematy były tłumaczone na rosyjski, ukraiński i azerski język.
Ona z kolei tłumaczyła na uzbecki poetki ze wyżej wymienionych językow.
Często uczestniczyła w azjatyckich i europejskich konkursach dla kobiet poetek.
Z czasem jej tworczość przetłumaczono rownież na: angielski, niemiecki, chiński, hindu, japoński, arabski, Farsi, wietnamski i bułgarski.
Otrzymała Państwową nagrodę Javoharlar Nehru oraz Nilufar. Dla wielu naukowych zakładach nadawano jej imię (licea, kolegia i uniwersytety).
Otrzymała tez tytuł “Narodowej Poetki Uzbekistanu”.
Umarła w wieku 82 lat.
RAXMAT FAZIY
1918-1988
Autor utworow “Jego Wysokość Człowiek” 1970
“W pustyni nastąpiła wiosna” 1972
Zbior opowieści “POKŁON” 1975
SAID AXMAT HUSANXOJAYEV
Ur. 10.06. 1920
“Narodowy pisarz Uzbekistanu” i “Bohater Uzbekistanu”.
Urodził się w Taszkiencie w Mahalli SAMARQAND DARVOZA (Samarkandzkie Wrota). Po ukończeniu szkoły średniej zakończył Instytut Pedagogiczny im. Navoyi. Pracował w dzienniku Mushtum. W czasie II wojny światowej w gazecie QIZIL O’ZBEKISTON (obecnie O‘ZBEKISTON OVOZI). Potem w gazecie SHARK YULDUZI(Gwiazda Wschodu).
W latach 50-tych był ogłoszony “wrogiem narodu” i uwięziony. Zwolniono go po kilku miesiącach. Po uwolnieniu pracuje w Towarzystwie Pisarzy Uzbeckich. Jego pierwsza książka pt. TORTIQ - “PROPOZYCJA” była napisana w 1940 r.
Potem YER YUREK - “Męskie serce” - 1942.
W 1948 r. ukazała się opowieść FARGONI XOKOYOLARI “Opowieści o Ferganie”.
W 1949 r. zbiorek pt. MUXABBAD.
W latach 60-tych napisał powieść pt. URQ - Zadyszka.
W 1988 jeszcze jedną powieść pod nazwą JIMJIDLIK - Cisza.
W latach 1070-80-tych napisał opowieść KELINLAR XOZG’OLONI “Strajk zamężnych kobiet”.
Jest autorem komedii KUYOV - narzeczony. W 1994 napisał jeszcze jedną komedię pt. BIR OPICHNI BAXOZI - “Cena jednego pocałunku”.
W 1995 roku na cześć pamięci Oybeka, G’ofura Gulama, Abdulla Qahora, Mirfimira, Shuxrata, Saida Zununuva, O’lmara O’marbekova napisał książkę o nich.
Opowieści Saida Axmata przetłumaczono na wiele językow.
ODIL YOQUBOV
1926
Urodził się w Kazachstanie w obwodzie Czymkent we wsi Qarnoq. Zakończył tam szkołę i poszedł do armii. Akurat zaczęła się II wojna światowa. Potem zaczęła się wojna z Japonią. On w niej uczestniczył. W 1950-m wraca z armii i wstępuje w Taszkiencki Środkowo-Azjatycki Państwowy Uniwersytet-O’zbekiston Milliy Universiteti, fakultet filologiczny. Potem zaczął działalność w Towarzystwie pisarzy uzbeckich. Pracuje w Literackiej Gazecie. Pracował też w Uzbek-Filmie. Pisze scenariusze dla filmow. W latach 1982-89 pracował jako redaktor w gazecie O’zbekiston Adabiyoti va Sanati “Literatura i sztuka Uzbekistanu”.
W latach 1989-1996 kierował Towarzystwem Pisarzy Uzbeckich jako Przewodniczący. Na dzień dzisiejszy w Towarzystwie Kultury Środkowo-Azjatyckich pisarzy jako wice-prezydent.
W 1951 roku wyszła jego pierwsza powieść pt. TENDOSHLAR - “Rowieśnicy”,
CHINMUXOBBAT - “Prawdziwa Miłość”,
YUREK YONMOG’I KIREK-“Serce powinno płonąć”
Napisał bardzo wiele dramatow:
OLMA GULLAGANDA - “Kwitnie jabłoń”,
MUQADDAS - “Święty”,
ADOLAT MANILI -”Adres sprawiedliwości”,
IZLAYMAN - “Szukam”,
Następnie napisał powieść pt. OQQUSHLAR - “Biały ptak”,
ULUG’BEK XAZINASI - “Skarb Ulug‘beka”.
Od młodości do dzisiaj Lubi Abu Rayxon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Mirzo Ulug’beka.
Uzbecy bardzo go szanują i lubią.
CZYNGIZ AYTMATOV
1928 - 2006
Urodził się w Kirgizji w obwodzie Talas we wsi Shakar, zmarł w Niemczech.
W latach niepodległości dyplomata niepodległej Kirgizji m.in.. Ambasador w krajach Beneluksu, Anglii i w Niemczech. W uzbeckich podręcznikach uznawany jest rownież za uzbeckiego pisarza.
Jego ojciec Torqul Aytmatov był uczestnikiem strajkow. W 1917-m roku rosyjskie imperium zawładnęło krajem w 1937 był zamordowany przez reżim Stalina.
Czyngiz Aytmatov zakończył w Kirgizji Instytut Rolniczy. W latach 1956-58 uczył się w Moskwie w Literackim Uniwersytecie. W tym czasie zaczął pisać po kirgisku.
W 1957-m roku zaczął rownież pisać po uzbecku.
Pojawiły się w tym czasie opowieści:
“YUZMA YUZ” - “Twarzą w twarz”,
“JAMILLA”,
“SARF XOMAD DILBAREN”- “Piękne figury”
“MOM YER” - Matka Ziemia
“ALVIDO EY GULSARA” - Żegnaj Gulsara,
OQ KENA - “Biały statek” 1970,
Zbior opowieści DENGIZ YOQALAB CHOPAYATGAN ALABAR - Pies biegnący brzegiem morza - 1977
W 1980-m ukazała się pierwsza powieść:
ASSIRGA TATIGULIK KUN - jeden dzień jak stulecie.
QIYMAT - “Bałagan”-1986
W 1990-m roku ukazała się trzecia powieść:
KASSANDRA TAMG’ASI - “Pieczęć Kasandry”
PIRIMQUL QODIROV
25 października 1928
Urodził się w Xojancie w ki szlaku Keng Qul w rodzinie pasterzy 1930-33 w czasie kolektywizacji ojciec jego Qoddir był pasterzem. Żyło im się ciężko. W czasie II wojny światowej ciężko pracuje w kołchozie. W średniej szkole był prymusem. Bardzo lubił naukę i wstąpił do Taszkienckiego Państwowego Uniwersytetu na Orientalistykę. W 1951 zakończył naukę i pracuje w instytucie językow i literatury. Z nadzieja na poszerzenie swej wiedzy w 1954 roku wstąpił na aspiranturę w Moskwie. W tymże roku pisze dysertację o swoim nauczycielu Abdulli Qahor o jego tworczości i jego metodyce. W latach studenckich Qodyrov napisał swoją pierwszą książkę “Studentlar”. Potem zbiory opowieści pt. ERK - Wola, MEROZ - Spadek
YAIRA INSTITUTGA QILMOKCHI - Jaira chce wstąpić na studia
NALOT - Siła(umocnienie)
Powieści czytane przez miliony czytelnikow:
UCH YULDIZ - Trzy korzenie
QORA KOZLAR - Czarne oczy
YULDUZLI TUNGAR - Gwiazdy nocą
Wspołpracował ze znanymi pisarzami takimi jak Aschat Muxtar, Said Axmat, Odil Yoqubov, G’ofur Gulom, Oybek, Abdulla Qahor.
Uważał ich za swoich nauczycieli i lubił ich tworczość. Jego pierwsza powieść historyczna YULDUZLI TUNLAR
Powieść BOBUR, LATA NIEZALEŻNOŚCI.
Fascynuje się tworczością Bobura. Tłumaczony na wiele językow obcych pisze po dziś dzień.
ABDULLAXANOV
1929
Urodził się w Namanganie, poeta, syn Muxitdina jeden z tworcow teatru w Namanganiemprzepadł bez wieści pod Stalingradem. Tylko w 2008 roku dzięki polskiemu Czerwonemu Krzyżowi i dowiedzieliśmy się o jego losach. Zmarł w marcu 1943 r. w niemieckim obozie dla sowieckich więźniow wojennych w Stalagu 332 Beniaminow i pochowany blisko wsi Białobrzegi pod Warszawą.
Mama Abdullaxanova Shaxribanu, nauczycielka zmarła w 1943 roku. Pierwsze wiersze opublikował mając 12 lat w miejskich gazetach Namanganu, LENINBOLLARI, UDARNIKI, Następnie otrzymawszy wieści z frontu o tym, że przepadł ojciec i zmarła matka 14-letni chłopiec decyduje się pojść pieszo do Taszkientu i pracuje jako konferansjer w audycji PIONIER ERTALIGA “Pionierska Zorza” w uzbeckim Radio w 1949.
Jako autor wielu wierszy i dramatu Aleksy Pieszkow poza konkursem przyjęty na świeżo otwarty fakultet dziennikarstwa Środkowo-Azjatyckiego Państwowego Uniwersytetu - SAGU(potem TASZGU im. Lenina) dziś Państwowy Uniwersytet Uzbekistanu, ktory zakończył w 1954 roku. Potem długie lata z przerwami pracował jako główny redaktor literackiej redakcji uzbeckiego Radio i TV oraz w aparacie Towarzystwa Pisarzy Uzbekistanu oraz jako główny specjalista Towarzystwa Pisarzy Uzbeckich oraz jako główny specjalista Ministerstwa Kultury UzSRR od 1976 do 1982 r. dyrektor uzbeckiego oddziału literackiego Funduszu ZSRR. Członek związku pisarzy ZSRR od 1956. Od 1991 członek Związku Pisarzy Uzbeckich.
W 1960 roku zakończył kursy literackie przy instytucie im. Gorkiego w Moskwie, kurs K. Paustowskiego.
W 1964 r. wedle scenariusza powstał pierwszy w ZSRR telewizyjny film AZIZAXON pod reżysurą M. Muxammedova. Pokazany przez Centralne kanały Telewizji Uzbekistanu, potem w Leningradzie i w Kijowie. Laureat sowieckiego konkursu Związku Pisarzy ZSRR na najlepszy utwor o klasie robotniczej za powieść HURAGAN.
Laureat republikańskiego konkursu na najlepszy utwor dramatyczny za dramat OLOV QABLAR “Serca z ognia”. Kawaler orderu MEXNAAT SHURXATI. Żonaty, ma 2 synow oraz wnuczkę i 3 wnukow, mieszka w Taszkiencie.
YO’L 1964
MOXIDIL 1967
TUFON 1968
HURAGAN 1975
BORSA-KELMAS TASZKIENT 1978-84
XONADON (WEWNĄTRZ DOMU)1988
ORIAT (Cierpliwość) 1990
SUIKASD (Zamach) 1991
TEGROV (Śledztwo) 2000
XAYOT FASL AYOMIOR - (Życie to świąteczne spotkanie) - 2004
Elbek, Muxammadshori i Sufizoda przyjaciele ojca Jonrida ofiary gułagu ostrzegali go, że imię nadane synowi na cześć pisarza, ktorego Stalin nie lubił, może mu przynieść kłopoty.
Jonrid martwił się o losy Aralskiego Morza w utworze “Czy Jayxon nasz przyjaciel”(JAYXON BIZDA DOSTONI) oraz w książce BORSA KELMES.
Tymi dwoma utworami naraził się rządzącym krajem. W latach 60- tych i w poźniejszym okresie.
XUDOYBERDI TOXTABOYEV
1933
Na dzień dzisiejszy uważany jest za jednego z najlepszych pisarzy w kraju.
Urodził się w Ferganie 17 grudnia we wsi Katta Tagob. Bardzo wcześnie stał się sierotą. Wychowywali go dziadek Erka boy i babcia Robya Bibi. W 1949 r. zakończył Qoqandzką Szkołę Pedagogiczną. W 1955-m roku zakończył Taszkiencki Państwowy Uniwersytet - O’zbekiston Milliy Universiteti. W Fergańskim rejonie Bagdad O’zbekiston pracował jako wykładowca w szkole i dyrektor.
W 1958-m roku zamieszkuje w Taszkiencie.
Przez 14 lat pracował w gazetach:
Toshkent Xaqqiqati - Taszkiencka Prawda,
SOVIET O’ZBEKISTONI - Sowiecki Uzbekistan.
Potem poświęcił się tworczości dla dzieci, głównie pisaniu bajek.
Od tej pory pracuje w gazetach dla dzieci:
Gulxan - Ognisko i Yosh Ko’ch - Młoda Siła.
W tych właśnie gazetach zaczął drukować swoje bajki.
W 1974-m roku napisał opowieść OMONBOY DAVRONBOY SARGULASHTI - “Przygody Omonboya i Davronboya”.
W 1968-m roku ukazuje się bajka pt.
SARIQ DEVNING MINEP - “Siedząc na żółtym diable”,
W 1973-m roku SARIQ DEVNING ULIMI - “Śmierć żółtego diabła”.
W 1981-m opowieść: QASOS QORNING OLTIM BOSHI - “Mściciel-złota głowa”.
W 1986-m SHIRIN QOVUNLAR MAMLAKATI - “Kraj słodkiej dyni”.
JANNATI ODAMLAR - “Mieszkańcy raju”-1996.
Opowieść SARIQ DEVNING MINEP była przetłumaczona na 24 języki świata.
W 1982-m został członkiem związku pisarzy.
W 1991-m otrzymał tytuł “Narodowego Pisarza”.
ERKIN VOHIDOV
UR. 28.12.1936
Urodził się w Ferganie w rejonie Olti Ariq. Jego tato po II wojnie światowej zmarł w 1945 roku z powodu wielu otrzymanych ran. W tymże roku zmarła rownież jego mama. Wychowywał go jego wujek, ktory go usynowił w wieku 10 lat. W tymże roku zmarła rownież jego mama. Wychowywał go wujek, ktory go usynowił w wieku 10 lat. Od dzieciństwa bardzo lubił literaturę i dużo czytał. Często odwiedzał kołka literackie. Kiedy miał 15-16 lat zaczął pisać wiersze. Zakończył szkołę ze złotym medalem i wstąpił do państwowego Taszkienckiego Uniwersytetu im. Mirzo Ulugbeka. Jego pierwsze wiersze TON LAVHASI - “Fragment Wschodu Słońca”, inny wiersz BULOK - “Źrodełko”, trzeci SEVGA - “Miłość”. Po zakończeniu Uniwersytetu pracuje w wydawnictwie oraz zajmuje się tłumaczeniem uzbeckiej i światowej literatury. W 1964 r. napisał ZBIOR OPOWIEŚCI pt. NIYDO następnie ORZU CHACHMACH “W obłokach marzenia”, PALATKADA YOZILGAN DOSTON - “Opowieść napisana pod namiotem”.
Bardzo Lubił tworczość Sergiusz Jesienina i tłumaczył na uzbecki jego wiersz. Lubił także niemieckiego poetę Goethe. Na początku pracował w gazecie YOSHLIK jako redaktor.
W 1961 pisze liczne opowieści i wiersze:
QOSHIQLARIM SIĘGA - Moje pieśni dla ciebie,
YUREQ VA AQIL - Serce i umysł
MUXABBAT - Miłość
TIRIQ SAYORALAR - Żywe planety
Pisał nie tylko opowieści i wiersze, zajmował się rownież dramatem. Napisał komedię OLTIN DEVOR - “Złota Ściana”.
W chwili obecnej senator Uzbeckiej Republiki.
Otrzymał liczne ordery, medale i tytuły m.in. “Bohatera Uzbekistanu”.
OTKIR HOSHIMOV
Ur. 1941
Urodził się w Taszkiencie w Mahalli DOMBRABAD.
Był uczniem Abdulla Qahor. Pracował w wydawnictwie na początku jako kurier, potem jako korespondent, następnie kierownik oddziału. Autor powieści:
ODAMLAR NIMADER EKAN - Co ludzie powiedzą
SHAMOLAR ESAVIRADI - Wiatr zawsze szumi
IKKI KARRA IKKI - Dwa razy dwa
BAXOR QAYTMAIDI - Wiosna nie wraca
DUNYONING ISHLARI - Życiowe sprawy
Napisał rownież dramaty INSON SADOKATI “Wierność ludzkości”
TOYLAR MUBORAK - Świętujmy wesele
Laureat nagrody państwowej w 1986 r.
W 1991 nagrodzony orderem i tytułem “narodowego pisarza Uzbekistanu”.
ZOHIR A’LAM
UR. 1943
Urodził się w Taszkiencie. Zakończył Taszkiencki Uniwersytet w 1965 roku. Dwa lata po studiach służył w Armii. W 1967 otrzymał zatrudnienie w Wydawnictwie O’zbekiston. W 1972 r. napisał pierwszy zbior opowieści BAXTLI BILET - “Szczęśliwy bilet”.
W 1978 roku publikuje MUQADDIMA - “Treść”
W 1981 r. KIYEK KO’ZLARI - “Oczy jelenia“ . Pisarz zajmuje się tłumaczeniem szlagierow światowej literatury na język uzbecki.
Przetłumaczył powieść Sergiusza Załygina KOMISJA oraz opowieści Pawła Wasiliewa. W chwili obecnej pracuje w wydawnictwie jako publicysta. Napisał dużo opowieści o ekologii i przyrodzie Uzbekistanu. Nawet chciał napisać dysertację naa ten temat.
AZIM SUYUN
AZIMBOY ALIMOVICH SUYUNOV
1948
Urodził się w Samarkandzie we wsi Nukurd. Z dzieciństwa ciekawił się historią i literaturą, zwłaszcza tworczością pisarza Ahmada Yassaviya.
Swoją działalność rozpoczął jako zwykły budowlaniec przed wojskiem. Po wojsku pracuje przy odbudowie stolicy. Potem wstąpił na taszkiencki Państwowy Uniwersytet na fakultet dziennikarski. Gdy zakończył naukę na Uniwersytecie w wydawnictwie Gulama Gafura pracował jako redaktor.
Pracuje jako sekretarz w Towarzystwie Pisarzy Uzbekistanu.
W latach 1993-2002 był redaktorem gazety Xalq Sozi.
Następnie jako redaktor gazety O’ZBEKISTON OVOZI - “Głos Uzbekistanu”
Obecnie pracuje w gazecie GULISTON na stanowisku głównego redaktora.
Jego pierwszy zbiorek wierszy wyszedł w 1978-m roku.
MENING OSMONIM - “Moje niebo”
ZARB - “Uderzenie” 1979
ZAMIN TAQDIRI - “Losy przyszłości”,
XAYOLOT - “Zamyślenie”-1984
ZIYO YO’LI - “Droga do nauki”,
JAUZO - “Kaźń”
OLIS TONGLAR -”Dalekie wschody słońca”
KUYGANIM - SUYGANIM - “Kochana, kochana”, 1992
SARBADOLLAR - “Rozrzutny”- 1994,
QORA KO’ZNING SENING - “Twoje czarne oczy”- 1994,
SAYLANMA - “Wyborca” - 1997
O’ZLIK - “Cechy charakteru”
SHARK XIQMATI - Orientalna historia - 2000,
O’ZBEK KYMF - “uzbecki narod” 2005
EY DO’ST - “Hej brat”,
TOG’AY MUROD
1948 - 2003
Urodził się w Surg’an Daryo koło Termezu w rejonie Tenov, w ki szlaku Xoja Soat. Zakończył szkołę średnią w 1966 roku i wstępuje do Państwowego Uniwersytetu na kierunek dziennikarstwo.
W 1972 zakończył Uniwersytet. Jeszcze jako student napisał dziesiątki opowieści z życia, ale się nie spieszył z ich publikowaniem.
Uczestniczył w olimpiadach z literatury. Pokochał tworczość pisarzy i poetow. Ciekawił się też literaturą światową. Szukał pracy, w 1972 - 1976 pracował na radio VATANDOSHLAR - stacja dla obcokrajowcow.
1982-85 pracował w gazecie NAUKA i ŻYCIE. W 1985 WSTĄPIŁ NA Instytut Światowej Literatury w Moskwie i zakończył w 1987 roku.
W 1976 r. pierwsza opowieść YULDUZLAR MANGU YONADI - Gwiazdy świecące wiecznie.
Zaczął wspołpracę z pisarzami:
Murod Muxammad Dsot, Erkin Azamov. Xayritoin Sultonov, Shafgat Raxmonov, O”smon Azim i Muxommod Raxmon.
W 1979 r. jego opowieści wydrukowano w gazecie Yoshliq - młodość.
Dzięki temu tematowi stał się bardzo popularny. W 1985 r. napisał opowieść QOSHIQ - pieśń. W 1993 r. napisał wielką powieść OTAMDAN QOLGAN DALA LAR - Pola, ktore pozostały po ojcu.
To opowieść o panowaniu rosyjskiego imperium w Uzbekistanie, za ktorą otrzymał państwową nagrodę i tytuł “Narodowego Pisarza Uzbekistanu”.
Na podstawie tej opowieści wspolnie z reżyserem Shuxratem Abbosov stworzony został serial. Tłumaczył książki Settona i Thomsona. Zmarł w wieku 55 lat.
OTAYEV RAXIMJON
Ur. 1949
Urodził się we wsi Czipan Turkiestańskiego rejonu w Czymkienckim obwodzie Kazachstanu.
W 1973 roku ukończył Fakultet Filologiczny Taszkienckiego Państwowego Uniwersytetu (obecnie NUU). Wykładał w szkole średniej jako metodysta w ministerstwie oświaty. Jako redaktor konsultował w agencji Prasy i informacji. Od 1983 roku w Związku pisarzy Uzbekistanu.
Otauli (pseudonim) wydał filozoficzne eseje “Niebo pełne gwiazd” OSMON TOLLA YULDUZ - zbior powieści i eseje MELODIE SURNAJA(fletu) DASTANY (długie poematy) prozą:
SIRLARING SIRI - największa tajemnica - Turkiestański epos
ELCHI - poseł
AFFANDI POSTANOWIŁ NIE UMIERAĆ - AFFANDI OLMOG’CHI EMAS
NAROD-PRZYJACIEL FARABI - XALQ FARABIYNI DO’STI
DYKTAT CZASU - VAQT TAQQOZOSI
Procz tego pisze powieści i opowiadania.
Przełożył na uzbecki utwory irańskiego pisarza FAZIL ISKANDERA z rosyjskiego PIEŚŃ ŻYCIA, kazachskiego pisarza MUXTAR MAGAVINA i ABISHA KEKILBAYEVA z kazachskiego języka Tuleobergena Kaipbergenowa oraz Ollonazara Abdiewa z języka karakałpackiego.
XURSHID NAVRON
1952
Urodził się w Samarkandzie. Zakończył Taszkiencki Państwowy Uniwersytet, dziennikarstwo. W 1969 roku zaczął pracować jako zwykły robotnik na budowie. W 1971-73 był w Armii. Od 1974 do 1992 pracował w rożnych wydawnictwach. W 1996 zaczął pracować w uzbeckiej Telewizji. Od 1998 do 2005-go roku pracował jako Główny Dyrektor programu YOSHLAR. W chwili obecnej pracuje jako dyrektor kanału O’ZBEKISTON.
X.D. to utalentowany poeta, pisarz, historyk, publicysta i utalentowany tłumacz. W 1980-m roku został członkiem Towarzystwa Pisarzy Uzbekistanu. Jego opowieści, wiersze, utwory zaczęto publikować w szkolnych podręcznikach w 1992-m roku. Uczestniczył w kongresie poetow w Bułgarii, Gruzji Grecji, w Turcji oraz w Rosji.
Uczestniczył rownież w kongresie pisarzy USA w Waszyngtonie.
W 1997 roku był odznaczony orderem DOSTLIK w 1999 roku został Narodowym poeta Uzbekistanu. Zajmuje się rownież dramaturgią. Jego pierwszy utwor muzyczny nazywa się BUYUK YPAQ YOLI. Premiera tego utworu miała miejsce w Paryżu we Francji w Teatrze ODEON. Jego druga sztuka nazywa się BOBUR SOG’INCHI “Tęsknota Bobura”. Ta sztuka miała premierę w 2003-m roku w Teatrze Muqimiy w Taszkiencie.